Nguvu ya Mafumbo Katika Kufunua Siri za Ufalme

Pr Enos Mwakalindile
Apr 18
7 min read

Updated: Jul 1

Mwongozo wa Kujifunza Maisha, Kifo, na Ufufuo wa Yesu Kristo

Mwanaume aliyevalia kanzu akihutubia kikundi cha watu walioketi kwenye miamba. Mandhari ya asili yenye majani kijani. Mood ni makini. — Siri za Ufalme zina Wenyewe

Ufalme wa Mungu hauji kwa mbwembwe za nguvu kama vile matumizi ya silaha au mikakati mikali ya kisiasa. Wala hauji kwa kelele na kampeni za nguvu mitandaoni. La hasha, Ufalme huo huingia kwa utulivu, kimya kimya, kupitia masimulizi ya hadithi. Hadithi hizo zinaweza kuonekana nyepesi kwa kuzisikia, lakini ukizitafakari, utagundua zina nguvu kubwa ya kuleta mabadiliko ya kweli. Yesu wa Nazareti, ambaye hakuwa mwanasiasa bali fundi seremala tu kutoka Galilaya, alipenda sana kutumia mafumbo katika mafundisho yake. Alificha siri na hazina za mbinguni katika picha za maisha yetu ya kila siku; alizungumzia wakulima, akina mama jikoni wakikanda unga, hali ya mvua na udongo, kama tunavyosoma kwenye Mathayo 13:10-17.

Hivyo, tunabaki na maswali muhimu: Mbona Yesu alipendelea kutumia mafumbo? Na je, mafumbo hayo yanatufunulia nini hasa kuhusu Ufalme wa Mungu na jinsi unavyokuja kwetu?

🌐 Hekima Iliyofichwa ya Ufalme

Wafuasi wa Yesu walikuwa na swali muhimu: "Mwalimu," wakamuuliza, "kwa nini unapenda kufundisha kwa kutumia hii mifano?" (Mathayo 13:10). Yesu akawajibu kwa sauti tulivu lakini iliyojaa nguvu ya kimbingu: "Nyinyi mmepewa neema ya kuzijua siri za Ufalme wa Mungu, lakini wengine hawajapewa fursa hiyo" (Mathayo 13:11). Kwa hiyo, mafumbo aliyotumia Yesu yalikuwa kama vitu viwili kwa wakati mmoja: yalikuwa kama dirisha linalofungua ukweli kwa wale walio tayari, na pia kama pazia linaloficha ukweli kwa wale ambao hawako tayari. Kwa watu wanyenyekevu, mafumbo haya yanakuwa mwanga unaowaongoza; lakini kwa wale wenye mioyo migumu na kiburi, yanabaki kuwa kitu kigumu kuelewa.

Mafumbo hayahitaji tu akili nyingi au elimu kubwa ili kuyaelewa. Yanatutaka tutumie zaidi moyo wetu – moyo uliojaa imani, macho ambayo yameoshwa kwa toba (kukubali makosa na kutaka kubadilika), na masikio yaliyo tayari kusikiliza kwa unyenyekevu, kama Yesu alivyofundisha kwamba Mungu huwafunulia watoto wadogo mambo anayowaficha wenye hekima na akili nyingi za dunia (Mathayo 11:25). Siri hizi zinafunguka kwa wale walio tayari kuzipokea kama watoto wadogo – watu ambao hawategemei ujanja wao au hekima ya kidunia, bali wanakubali kwa shukrani zawadi ya bure ya upendo wa Mungu (neema). Mafumbo haya yanatufanya tufikiri kwa undani zaidi, yanagusa hisia zetu za ndani, na yanatusaidia kukua kiroho. Ni kama vitendawili vya wokovu ambavyo vinaonyesha jinsi hekima ya wanadamu inavyoweza kuonekana kama upuuzi mbele za Mungu, ili Mungu apate nafasi ya kuonyesha hekima yake ya kweli (1 Wakorintho 1:27).

💡 Changamoto na Kero ya Mafumbo

Ingawa mafumbo yanaweza kusikika kama hadithi rahisi tu, ukweli ni kwamba yanaweza kuchoma na kuleta changamoto kubwa kama moto wa makaa. Yanatufundisha kuwa Ufalme wa Mungu hauji kwa nguvu za kijeshi au kama jeshi kubwa, bali unaanza kidogo sana, kama mbegu ndogo ya haradali, na unakua taratibu hadi kuwa mti mkubwa (Mathayo 13:31-32). Masiha (Mwokozi) wetu siyo kama jenerali shujaa wa vita, bali ni kama mkulima mvumilivu anayepanda mbegu zake na kungoja kwa subira hadi zikue (Marko 4:3-9).

Pia, katika karamu ya Ufalme ambayo Yesu aliielezea, wale matajiri na wenye vyeo walioalikwa kwanza walitoa visingizio na kukataa kuja. Badala yao, maskini, vilema, vipofu, na watu waliokuwa wanadharauliwa katika jamii ndio walioitwa wakajaza meza ya karamu wakifurahi (Luka 14:16-24). Hili lilikuwa jambo la kushangaza na hata kukera kwa Wayahudi wengi wa wakati ule, ambao walikuwa wakimtarajia Masiha aje na nguvu za kisiasa kuwakomboa kutoka kwa Warumi. Na hata leo, mafumbo haya bado yanapingana na matarajio yetu mengi; mara nyingi tunataka Mungu afanye mambo kwa jinsi sisi tunavyofikiri au tunavyotaka.

Sasa, swali ni kwa nini wengine wanaelewa haya mafumbo na wengine hawayapati kabisa? Jibu halipo kwenye kiwango cha elimu au akili ya mtu (IQ). Jibu lipo katika hali ya moyo wa mtu. Kama ule mfano maarufu wa mpanzi unavyotufundisha, mbegu ya Neno la Mungu (ambayo ni kama mafumbo haya) inapokelewa tofauti kulingana na aina ya udongo – yaani, kulingana na jinsi moyo wa msikilizaji ulivyo (Marko 4:1-20).

⚖️ Utata Katika Kutafsiri Mafumbo

Kwa karne nyingi, watu wamejaribu kuyatafsiri na kuyaelewa mafumbo haya, na wakati mwingine wameyatumia vibaya au wameyapunguza nguvu. Kuna wale wanaoyachukulia kama hadithi za kufundisha maadili tu – yaani, "jinsi ya kuwa na tabia njema" – na kwa kufanya hivyo, wanaziondoa nguvu zake kubwa za kiroho na za kubadilisha maisha. Wengine wanajaribu kuyafunga katika mifumo migumu ya kitaalamu ya dini (wanayaita theolojia), wakiyageuza kuwa kama masomo ya darasani tu. Lakini mafumbo ya Yesu ni kama upepo – hayawezi kufungiwa katika makopo yetu ya uelewa. Yanapinga majaribio yote ya kuyarahisisha kupita kiasi au kuyapa maana moja tu.

Mijadala mingi ambayo wasomi wanayo kuhusu Ufalme wa Mungu – kama vile, Je, Ufalme huu uko hapa duniani sasa hivi au tutauona mbinguni tu? Je, ni uzoefu wa kiroho pekee au unahusu pia maisha yetu ya kila siku hapa duniani? Je, ni kwa ajili ya watu wote au ni kwa ajili ya kikundi kidogo tu cha watu waliochaguliwa? – yote hii inapata mwanga na changamoto katika mafumbo ya Yesu. Yesu mwenyewe hakujibu maswali haya kwa kuchagua upande mmoja. Badala yake, kupitia mafumbo, anaufunua Ufalme kama kitu ambacho kipo tayari (kimeshaanza) lakini bado hakijakamilika. Ni kama chachu (hamira) iliyofichwa ndani ya unga; inafanya kazi kimyakimya lakini ina nguvu ya kuubadilisha unga wote (Luka 17:20-21; Mathayo 13:33). Ufalme wa Mungu upo kati yetu hivi sasa, lakini bado tunangojea utimilifu wake kamili.

🎧 Ufumbuzi: Jinsi ya Kuelewa Siri za Ufalme

Basi, kama unataka kuelewa mafumbo haya kwa undani zaidi, siri siyo kujisomea vitabu vingi tu au kuwa na akili kubwa. Siri kubwa ni kumfuata Yesu Kristo mwenyewe. Wanafunzi wake wa kwanza walipata kuelewa kwa sababu walitembea naye kila siku, walikula naye, walimsikiliza akifundisha, walimuuliza maswali pale ambapo hawakuelewa, na walikaa karibu naye wakipata joto la uwepo wake.

Yesu aliwaambia,

"Lakini heri yenu (mna bahati sana) ninyi, kwa sababu macho yenu yanaona, na masikio yenu yanasikia" (Mathayo 13:16).

Kuwa na uhusiano wa karibu na Yesu ndiko kunakofungua ufahamu wa kweli wa mafumbo yake.

Mafumbo yanatuonyesha Ufalme wa Mungu ulivyo kwa njia tofauti:

Upo Tayari Lakini Bado Haujakamilika:
Ufalme umeshaanza duniani, lakini bado haujafikia mwisho wake. Ni kama shamba ambalo mkulima alipanda ngano nzuri, lakini adui akaja akapanda magugu katikati yake. Ngano na magugu vinakua pamoja hadi wakati wa mavuno, ndipo vitatenganishwa (Mathayo 13:24-30).
Unaanza Kidogo Lakini Unakuwa Mkubwa na Hauzuiliki:
Unaanza kwa udogo sana, kama punje ndogo ya haradali (mbegu ndogo kuliko zote), lakini ukishapandwa unakua na kuwa mti mkubwa sana, hata ndege wa angani wanaweza kujenga viota vyao kwenye matawi yake. Hii ina maana Ufalme una nguvu kubwa ya kukua na kuwa mahali pa usalama na makazi kwa wengi (Mathayo 13:31-32).
Umefichwa Lakini Unaleta Mabadiliko Makubwa:
Ufalme unafanya kazi kwa siri na kimya kimya ndani ya mioyo ya watu na ndani ya jamii, kama vile chachu (hamira) ambayo mama anachanganya kwenye unga mwingi. Hamira hiyo inafanya kazi bila kelele, lakini ina uwezo wa kuuchachusha na kuubadilisha unga wote (Mathayo 13:33).
Unapingana na Jinsi Dunia Inavyofikiri:
Katika Ufalme wa Mungu, mambo mengi yapo kinyume na jinsi dunia inavyotazama mambo. Wale wanaoonekana kuwa duni na wa mwisho ndio wanaokuwa wa kwanza mbele za Mungu. Kiongozi mkuu ndiye anayetakiwa kuwa mtumishi wa wote. Na upendo, msamaha, na huruma ya Mungu (neema) vinapewa uzito mkubwa kuliko kufuata sheria kikavu (Mathayo 20:16).

🌟 Kuishi Mafumbo Katika Maisha Yetu

Jambo la muhimu zaidi siyo tu kuelewa mafumbo haya kwa akili, bali ni kuyaishi katika maisha yetu ya kila siku. Sasa, tunawezaje kufanya hivyo?

🌱 Andaa Moyo Wako:
Kwanza kabisa, hakikisha moyo wako uko tayari kupokea Neno la Mungu. Fanya moyo wako uwe kama udongo mzuri ulioandaliwa vizuri kwa kupanda mbegu. Ondoa "mawe" ya ukaidi, visingizio, na ugumu wa moyo. Ng'oa "miiba" ya shughuli nyingi za dunia, tamaa, na wasiwasi unaosonga Neno la Mungu na kulizuia lisizae matunda. Lipokee Neno kwa unyenyekevu na kwa nia ya kulitii (Marko 4:8).
❤️ Ishi kwa Kufuata Kanuni za Ufalme:
Ufalme wa Mungu hauonekani kwa maneno matupu, bali kwa matendo yetu. Jaribu kuwa kama yule Msamaria Mwema katika hadithi ya Yesu – onyesha huruma kwa wengine, hata wale ambao ni tofauti na wewe, na uwasaidie wahitaji. Kuwa kama yule mtoza ushuru aliyesimama mbali Hekaluni – uwe mnyenyekevu mbele za Mungu, ukikiri udhaifu wako na kuhitaji rehema zake. Kuwa kama yule mjane aliyemsumbua jaji dhalimu – usiache kuomba kwa Mungu bila kukata tamaa (Luka 10:25-37; 18:1-14).
📢 Waalike na Wengine Kwenye Ufalme:
Yesu hakuficha mafundisho yake; aliwaambia watu hadharani. Nasi pia tunaalikwa kuwa mashahidi wa Ufalme huu. Tuishi maisha yanayoonyesha upendo, haki, na amani ya Ufalme wa Mungu, na tuwashirikishe wengine Habari Njema kwa upendo na hekima, tukiwaalika nao waje kwenye karamu ya Mungu (2 Wakorintho 5:20).

❓Maswali na Majibu Mafupi

Kwa nini Yesu alitumia mafumbo badala ya kusema waziwazi tu?

Mafumbo yana njia ya pekee ya kugusa akili na moyo kwa pamoja. Yanahitaji mtu afikiri, atafakari, na awe tayari kubadilika (kutubu) ili ayaelewe vizuri. Yanafumbua siri kwa wale ambao mioyo yao iko tayari kusikia na kupokea, lakini yanabaki kuwa fumbo kwa wale ambao mioyo yao ni migumu na hawataki kubadilika (Mathayo 13:13-15).

Je, mafumbo ni hadithi za kweli zilizotokea au ni za kubuni tu?

Mafumbo ni hadithi za kiroho. Umuhimu wake siyo kujua kama watu au matukio yaliyotajwa yalikuwepo kihistoria kama yalivyoelezwa. Umuhimu wake mkuu ni ule ukweli mzito wa kiroho kuhusu Mungu, Ufalme wake, na jinsi tunavyopaswa kuishi ambao umebebwa ndani ya hadithi hizo.

🌈 Baraka Kwako

Na sasa, naomba Bwana akufungulie macho ya moyo wako ili uweze kuona zaidi na kuelewa zaidi siri za Ufalme wake. Neno la Ufalme alilopanda ndani yako likue na kuzaa matunda mengi, kama mbegu iliyopandwa kwenye udongo mzuri. Maisha yako yawe kama hadithi hai inayoonyesha neema na upendo wa Mungu. Uwe shuhuda wa Ufalme ambao unakuja kwa ukamilifu lakini pia upo nasi hivi sasa. Na Mungu akufanye uwe kama taa inayowaka vizuri, ukimulika njia kwa wale walio katika giza la dunia hii. Amina.

🗣️ Sauti Yako Ni Muhimu

Je, wewe msomaji mwenzangu, ni mfano (fumbo) upi wa Yesu ambao umewahi kukugusa zaidi? Na umekusaidiaje katika safari yako ya kumjua Mungu na kuuelewa Ufalme wake? Tungependa sana kusikia kutoka kwako! Tafadhali andika maoni yako hapo chini – shiriki nasi uzoefu wako!