Uchambuzi wa Waamuzi 18 — Miungu Iliyoporwa, Kabila Linalohama na Ukatili wa Urahisi
- Pr Enos Mwakalindile
- 4 days ago
- 13 min read
Wakati kabila linapotafuta "baraka" bila kutafuta moyo wa Mungu, hata dini inaweza kubadilishwa kuwa silaha mikononi mwake.
1.0 Utangulizi — Dini ya Binafsi Inapogeuka Hadithi ya Kabila
Waamuzi 17 ilimwacha Mika akiwa ametulia. Amejijengea madhabahu ya nyumbani, ana sanamu ya chuma, ana efodi, ana miungu ya nyumbani, na sasa ana Mlawi wa kuajiriwa kama kuhani. Kichwani mwake, hesabu ni rahisi: fedha + madhabahu + kuhani = baraka imehakikishwa.
Lakini Waamuzi 18 unaonyesha jinsi mfumo huo ulivyokuwa dhaifu kuliko alivyojua.
Sasa kamera inaondoka kwenye nyumba ya Mika na kuanza kufuata kabila linalohangaika. Dani wameshindwa kuchukua sehemu yao ya urithi. Wanakandamizwa pwani, wanaishi kandokando ya nchi, wanaona kama vile hakuna mahali pao pa kweli (taz. Waam 1:34–35). Sasa wanatuma wapelelezi, kisha wanatoka kama msafara wa watu 600 kutafuta eneo jipya la kukaa (Waam 18:1–2, 11–12).
Njiani, wanaishia kuingia nyumbani kwa Mika, kugundua madhabahu yake ya nyumbani, miungu yake, na Mlawi wake. Mwishoni mwa sura, kila kitu ambacho Mika alikiamini kimeporwa, kimehamishwa na kupandikizwa upya kama kituo cha kidini cha kabila zima huko kaskazini, kwenye mji mpya utakaokuwa unaitwa Dani (Waam 18:27–31; Block 1999, 606–14; Webb 1987, 224–29).
Simulizi ya Mika na Dani ni kama kengele ya tahadhari: ukiruhusu imani ibaki kama jambo la chumbani kwa mtu mmoja leo, kesho inaweza kujivika vazi la mfumo wa kabila lote, na mawimbi yake yakaligusa taifa zima.
Urahisi, hofu na tamaa ya kupanua mipaka vinachanganyika: badala ya kuuliza, “Bwana anataka nini?” wanauliza, “Ni kitu gani kitafanya mambo yetu yaende?” Wana kutumia jina la Bwana kubariki safari iliyopangwa tayari, hata kama ina wizi, vitisho na moto.
Kabla kitabu hakijaingia kwenye giza zito la sura ya 19, Waamuzi 18 inatubana na maswali ya moyoni:
Nini hutokea jina la Mungu linapobandikwa juu ya mipango ya kikabila?
Inaonekanaje viongozi wanapogeuka kutoka watumishi wa Neno hadi "makuhani wa urahisi" wa matakwa ya watu?
Na dini ya kujiundia mwenyewe inaishia wapi ikikutana na watu wengi wenye nguvu na silaha?
Simulizi ya Mika na Dani ni kama cheche ndogo ya moto iliyoanguka kwenye nyasi kavu: ukiiacha dini ibaki ikiwaka taratibu ndani ya chumba cha mtu mmoja leo, kesho inaweza kugeuka kuwa moto wa mfumo wa kabila zima, na moshi wake ukafunika vizazi vingi.
2.0 Muktadha wa Kihistoria na Kisimulizi — Kabila Lisilo na Ardhi na Mji Usio na Mlinzi
2.1 Dani: Kabila Lililosukumwa Pembeni
Tangu mwanzo wa kitabu tumeelezewa kwamba Dani walikuwa kwenye wakati mgumu. Waamuzi 1 inatuambia kwamba Wamori waliwasukumia watu wa Dani milimani, wakawazuia kushuka kwenye bonde (Waam 1:34–35). Kabila lililoitwa kuishi kwenye pwani linajikuta linaishi kwenye kona, likikandamizwa, bila kushika kikamilifu sehemu yake ya urithi.
Ifikapo Waamuzi 18, badala ya kutubu na kumtafuta Bwana awasaidie kuchukua urithi wao, wanatafuta ramani mbadala. Wanataka mahali pengine, pa urahisi zaidi, penye watu wasio na ulinzi, ambapo wanaweza kuingia na kuchukua nchi bila mapambano makali (Block 1999, 606–8).
2.2 Hitimisho la Kitabu Linaloongea: "Siku hizo hapakuwa na mfalme"
Waamuzi 18 ni sehemu ya nusu ya kwanza ya "hitimisho" la kitabu (Waam 17–18; 19–21). Hizi hadithi mbili ndefu za mwisho hazijawekwa kwa mpangilio wa muda, bali kwa mpangilio wa ujumbe. Zimetungwa kama kioo cha taifa wakati hakuna mfalme na kila mtu anafanya apendavyo (Waam 17:6; 18:1; 19:1; 21:25; Webb 1987, 220–25).
Sura 17–18 zinadakia upande wa ibada: madhabahu za ndani ya nyumba, sanamu za nyumbani, makuhani wa kuajiriwa, dini ya "kujifanyia mwenyewe". Sura 19–21 zinadakia upande wa maadili na jamii: ukatili wa kijinsia, vita vya makabila, karibu taifa lote linatoweka. Mfuatano wenyewe unafundisha: ukibomoa madhabahu sahihi, muda si mrefu jamii nayo itapoteza mwelekeo. (Block 1999, 466–69; Wilcock 1992, 154–56).
2.3 Laishi: Mji Mtulivu Usiojua Kinachoendelea
Wapelelezi wa Dani wanapofika kaskazini kabisa, wanakutana na mji wa Laishi (au Leshemu). Wanaukagua vizuri. Wanagundua watu wake wanaishi kwa raha, kwa mtindo wa Wasidoni: wako salama, wana utajiri, hawana wasiwasi, hawana majeshi ya kuwalinda, hawana mawasiliano ya karibu na mataifa jirani (Waam 18:7, 27–28).
Kwa maneno mengine, ni mji wenye mali, uliotulia, lakini upo mbali na msaada. Hiyo ndiyo inawavutia Dani. Hawaoni nafasi ya kumtukuza Bwana; wanaona "deal" rahisi: mji mzuri, watu wasiojua kinachoendelea, hakuna atakayekuja kuwaokoa (Block 1999, 608–10; Wilcock 1992, 159–61).
2.4 Muundo wa Hadithi ya Waamuzi 18
Watafiti wengi wanaiona Waamuzi 18 ikiwa na mwendo huu mkali (Block 1999, 606–14; Webb 1987, 224–29):
Kabila la Dani Linatafuta Ardhi (18:1–2) – Wapelelezi watano wanatumwa kutafuta mahali pa kuishi.
Wapelelezi Wanagundua Madhabahu ya Mika na Mji wa Laishi (18:3–10) – Wanakutana na Mlawi wa Mika, wanapata "baraka" ya safari, kisha wanagundua Laishi kuwa mji wa urahisi.
Wadani 600 Wanaiba Dini ya Mika (18:11–26) – Msafara mzima wa Dani unapita nyumbani kwa Mika, unanyakua miungu, efodi na kuhani, na kumtisha Mika anyamaze.
Laishi Yachomwa, Dani Yaanzishwa, Sanamu Zinawekwa Kituo cha Ibada (18:27–31) – Watu wa Laishi wanauawa, mji unachomwa, unajengwa upya kama Dani, na pale pale wanaweka sanamu za Mika kama moyo wa ibada yao.
Kile kilichoanza kama "ibada ya Mika" sasa kinageuka kuwa "dini ya Dani" — na mbegu za baadaye za sanamu ya ndama wa dhahabu huko Dani zinapandwa hapa (taz. 1 Fal 12:28–30).
3.0 Kutembea Ndani ya Maandishi — Wapelelezi, Miungu Iliyoporwa na Mji Mpya
3.1 Waamuzi 18:1–2 — Hakuna Mfalme, Hakuna Ardhi, Wapelelezi Watano
"Siku hizo hapakuwa na mfalme katika Israeli. Na siku hizo kabila la Wadan walikuwa wakijitafutia urithi wa kukaa ndani yake" (Waam 18:1).
Fungu linatuweka wazi: hakuna mfalme, hakuna uongozi wa pamoja, na Dani wana "jitafutia" wenyewe mahali pa urithi. Badala ya kurudi kwa Bwana na kuomba msaada kwa sehemu waliyogawiwa tangu Yoshua (taz. Yos 19:40–48), wanapanga safari mpya kwa nguvu zao.
Wanachagua watu watano wa jasiri kutoka Sora na Eshtaoli, kisha wanawatuma "kuichunguza na kulpeleleza nchi" (Waam 18:2). Maneno yanatukumbusha wapelelezi wa Hesabu na Yoshua (taz. Hes 13–14; Yos 2), lakini hapa si kwa kutii neno la Bwana; ni mpango wa kutafuta njia nyepesi ya kufanikiwa (Block 1999, 606–8).
3.2 Waamuzi 18:3–6 — Mlawi wa Mika na "Baraka" ya Haraka
Wakiwa njiani kupitia vilima vya Efraimu, wale watano wanasikia sauti ya kijana Mlawi aliyekuwa ameajiriwa na Mika (taz. Waam 17:7–13). Wanaitambua, wanaingia ndani, na kumwuliza maswali matatu ya haraka:
"Nani aliyekuleta hapa? Unafanya nini hapa? Kwa nini uko hapa?" (taz. Waam 18:3).
Mlawi anasimulia kwa fahari kidogo: Mika ameniajiri, mimi ni kuhani wake binafsi (Waam 18:4). Badala ya kuogopa kuona madhabahu ya kibinafsi na sanamu za nyumbani, wale wapelelezi wanaona fursa. Wanamwambia:
"Utuulizie kwa Mungu, tupate kujua je, kama safari yetu itafanikiwa" (Waam 18:5).
Mlawi anawajibu bila kusita:
"Nendeni kwa amani. Safari yenu ina kibali cha Bwana" (Waam 18:6).
Maneno ni mazuri sana kusikika. Lakini msimulizi wa kisa hiki hakubaliani nayo wala kuyapinga. Tunakumbushwa kwamba huyu ni Mlawi ambaye tayari ameuza huduma yake kwa Mika; sasa anauza "ushauri wa kimungu" kwa wapelelezi. Si kila baraka ya papo hapo ni sauti ya Mungu; mara nyingine ni kama muhuri tunaoubandika juu ya safari ambayo mioyo yetu imekwisha kuianza (Webb 1987, 225–26).
3.3 Waamuzi 18:7–10 — Ripoti ya Laishi: "Ni Rahisi Sana"
Wapelelezi wanaendelea hadi Laishi, wanaiona hali ya mji. Wanaporudi kwao, ripoti yao inajengwa kwenye neno moja: urahisi.
Watu wanaishi salama, kwa utajiri, bila kubanwa.
Hawana mahitaji makubwa, nchi yao ina kila kitu kizuri.
Wapo mbali na Sidoni, hawana uhusiano wa karibu na mataifa mengine — hakuna msaada wa haraka utakaokujilia (Waam 18:7–9).
Kisha wanawahimiza ndugu zao wa Dani:
"Ondokeni, tupande tukawavamie; kwa maana tumeiona nchi, na tazama, ni nchi nzuri sana… msiwe wavivu kwenda" (taz. Waam 18:9).
Hakuna neno la "Bwana alisema". Hakuna swali la kuhoji uhalali au uovu. Ni hoja za faida na fursa. Ni sauti ya "tuende tukachukue, kabla wengine hawajawahi" (Block 1999, 608–10).
3.4 Waamuzi 18:11–18 — Miungu Iliyoporwa na Kuhani Anayepewa "Promosheni"
Sasa watu 600 wa Dani wanaondoka, wakiwa na silaha, familia na mifugo yao (Waam 18:11–13). Safarini, wanapita tena nyumbani kwa Mika. Wale watano waliokwisha kuona ndani wanawaambia wenzao:
"Je, mnajua ya kwamba katika nyumba hizi mna efodi, na vinyago vya nyumbani, na sanamu ya kuchongwa, na sanamu ya chuma? Basi sasa fikirini mnachotaka kufanya" (Waam 18:14).
Maneno haya ni kama kusema, "Hapa kuna hazina ya vifaa vya kiibada vilivyo tayari. Tutaachaje?" Wale watano wanaingia ndani. Wakati wenzao 600 wanasimama langoni, wanateka sanamu ya kuchongwa, efodi, vinyago vya nyumbani na sanamu ya chuma.
Mlawi anashangaa, anauliza, "Mnafanya nini?" (Waam 18:18). Jibu lao tamu kusikika lamtelemkia kama mvua inavyoishukia ardhi iiliyokaukia—linaonekana la rohoni, lakini linabeba siasa zaidi kuliko utii kwa Mungu:
"Nyamaza! Weka mkono wako juu ya kinywa chako na ufuatane nasi, uwe baba yetu na kuhani wetu. Si ni afadhali utumikie kabila na ukoo katika Israeli kama kuhani kuliko kumtumikia mtu mmoja na watu wa nyumbani mwake?" (Waam 18:19).
Moyo wa Mlawi "unafurahi", anachukua sanamu na efodi, anaondoka na Dani (Waam 18:20). Wito unapuuzwa mbele ya fursa. Huyu ndiye Mlawi tuliyeanza kumwona kama msafiri asiye na mahali pa kukaa; sasa anakuwa kiongozi wa ibada ya sanamu, kwa sababu tu ni "nafasi kubwa" (Block 1999, 611–13; Wilcock 1992, 160–61).
3.5 Waamuzi 18:21–26 — Kilio cha Mika na Nguvu ya Wengi
Dani wanaendelea na safari, wakitanguliza watoto, mifugo na mali mbele yao (Waam 18:21). Mika anagundua kile kilichotokea. Anakusanya majirani zake, anawakimbiza. Anapowafikia, anapaza sauti. Dani wanamgeukia na kuuliza, "Una nini, hata umekusanya watu?“ (Waam 18:23).
Anajibu kwa uchungu:
"Mmenichukulia miungu yangu niliyotengeneza, na kuhani wangu, mkaenda zenu; nami nimebaki na nini tena?" (Waam 18:24).
Ni sentensi yenye maumivu makali na kejeli ya ndani. Miungu yake "aliyotengeneza" imeshushwa kutoka kwenye rafu kama mizigo midogo na kubebwa mbali machoni pake. Kama miungu inaweza kubebwa na kuibwa, basi haikuwa miungu ya kweli, ilikuwa ni vitu vya dini tu.
Wadani hawana muda wa mjadala wa kitheolojia. Wanasema kwa kifupi:
"Usibishane nasi, la sivyowatu wenye hasira watakushambulia, nawe ukapoteza uhai wako na uhai wa watu wa nyumba yako" (Waam 18:25).
Kwa maneno mengine, "Nyamaza, tusije tukakuangamiza." Mika anaona wako wengi, anaona hatashinda. Anarudi nyumbani, mikono mitupu (Waam 18:26; Webb 1987, 226–27).
Katika dunia ambamo "kila mtu anafanya apendavyo", mara nyingi wenye nguvu ndiyo wanaoamua dini gani itaendelea kuwepo.
3.6 Waamuzi 18:27–31 — Laishi Inateketezwa, Dani Inajengwa, Sanamu Zinawekwa Kituoni
Dani wanafika Laishi, wanawashambulia watu waliokuwa wametulia wasio na wasiwasi, wanawaua kwa upanga na kuuchoma mji (Waam 18:27). Kisha wanaujenga upya, wanaishi humo, na kuuita mji "Dani" kwa jina la baba yao wa kabila (Waam 18:28–29).
Lakini sehemu ya mwisho ndiyo ufunguo wa kiroho:
"Wakajisimamishia sanamu ya kuchongwa ya Mika" na kumweka yule Mlawi na uzao wake kuwa makuhani huko (Waam 18:30–31).
Naye Mlawi anatajwa kama Yonathani, mwana wa Gershamu, mwana wa Musa. Hiyo inauma: mjukuu wa Musa sasa ni kuhani wa sanamu iliyoporwa, akiwaongoza Dani kwenye ibada ya sanamu kwa vizazi (Block 1999, 613–14).
Ufunguo wa mwisho unafungua siri kusema haya yalikuwa yakiendelea "siku zote nyumba ya Mungu ilipokuwa Shilo" (Waam 18:31). Wakati hema la kusanyiko, kituo halali cha ibada, liko Shilo, kumetokea "Shilo nyingine" huko Dani, inayoendesha shughuli zake bila ruhusa ya Mungu (Webb 1987, 228–29; Wilcock 1992, 162–64).
Mbegu zimepandwa kwa ajili ya ndama wa dhahabu wa Yeroboamu huko Dani karne chache baadaye (taz. 1 Fal 12:28–30).
4.0 Tafakari ya Kiroho — Urahisi, Ukabila na Kumtumia Mungu Kwa Faida Yetu
4.1 Urahisi na Tamaa ya Kupendeza Kabila
Hakuna mtu hapa asiyetumia lugha ya dini. Mika anaongelea kuhusu "Bwana". Wapelelezi wanataka "neno kutoka kwa Mungu". Dani wanaongea juu ya "urithi" wao. Mlawi anaitwa "baba" na kuhani. Maneno yote yanaonekana ya kiroho (Block 1999, 606–10; Webb 1987, 224–27).
Lakini ukichunguza ndani, kile kinachoongoza maamuzi si kusudi la Mungu, bali urahisi, hofu na tamaa ya kupanuka. Wanawinda ardhi isiyowagharimu, mji usio na shida, baraka ya haraka, na "kupandishwa cheo" kwa urahisi kwa kuhani. Jina la Bwana linakuwa kama stempu ya kubariki maamuzi ya zamani.
Ni onyo kali kwetu: unaweza kuwa na dini yenye utumishi mwingi, unaweza kulitaja jina la Mungu mara nyingi, lakini bado ukawa mbali na kutimiza mapenzi yake. Swali sio tu, "Je, tunamtaja Mungu?" bali, "Tunataja jina lake kwa mafunaa ya nani — yake, au yetu?"
4.2 Mlawi wa Kuajiriwa: Uongozi Bila Kituo
Huyu Mlawi wa Waamuzi 17–18 ni kioo kwa kila aina ya kiongozi wa kiroho. Ana nasaba nzuri ya kikuhani, ana kipawa, ana uwezo wa kuzungumza, ana nafasi. Lakini hana kituo cha kudumu. Anaenda mahali ajira ipo, si mahali wito unamwita (Block 1999, 474–77, 611–13; Wilcock 1992, 156–63).
Safari yake ina hatua tatu:
Anatoka Bethlehemu, akiwa mgeni tu anayetafuta pa kukaa (Waam 17:7–9).
Anaingia nyumbani kwa Mika, akigeuka kuwa kuhani wa mtu mmoja kwa mshahara (Waam 17:10–13).
Aenda na Dani, akigeuka kuwa kuhani wa sanamu ya kabila zima kwa vizazi (Waam 18:19–20, 30–31).
Kila hatua inaonekana kama "promosheni": nyumba hadi kabila, mshahara mdogo hadi mapato ya hakika. Lakini kila hatua inampeleka umbali zaidi na mapenzi ya Mungu. Hii ni picha ya huduma inapotoka kuwa wito na kuwa ajira ya kitaaluma tu.
4.3 Miungu Inayoweza Kuibiwa: Udanganyifu wa Udhibiti
Kilio cha Mika kinashangaza kama kinavyoumiza: "Mmenichukulia miungu yangu niliyotengeneza… nami nimebaki na nini tena?" (Waam 18:24). Miungu yake iilionekana kumhakikishia usalama, hadi siku wenye silaha wanapoingia na kuichukua tu.
Hapo ndipo tunagundua udanganyifu wa sanamu. Sababu moja ya kwa nini tunazozipenda ni kwamba tunaweza kuidhibiti. Tunaichonga, tunaibeba, tunaamua itakaa wapi. Lakini matokeo yake ni haya: ikichukuliwa, moyo unabaki mtupu.
Mungu wa Israeli si kitu cha kubebwa. Yeye ndiye anayebeba watu wake. Yeye hadhibitiwi na kabila fulani, mji fulani au mfumo fulani. Waamuzi 18 inatuuliza swali hili moyoni: Ni vitu gani maishani mwangu nikiambiwa vimeondoka, ningesema, "Nimebaki na nini tena?" Kama kitu hicho kinaweza kuibiwa au kuondolewa, basi hakipaswi kuwa hazina yetu.
4.4 Shilo na Dani — Vituo Viwili, Mioyo Iliyogawanyika
Taarifa fupi kwamba sanamu ya Dani iliendelea kuwepo "wakati wote nyumba ya Mungu ilipokuwa Shilo" (Waam 18:31) ni kama sauti ya chini inayonong'ona pembezoni mwa simulizi kuu. Inasema: kuna dua mbili, zikiendelea kwa wakati mmoja.
Sehemu moja, Shilo, ni kituo halali cha ibada, kilichowekwa na Mungu.
Sehemu nyingine, Dani, imejijenga kwa nguvu zake, imepakwa maneno ya dini, lakini imetegemea wizi na ukatili.
Baadaye katika historia, Yeroboamu ataweka ndama wa dhahabu huko Dani na Betheli, akisema, "Hawa ndio miungu yako, Ee Israeli" (1 Fal 12:28–30). Lakini Waamuzi 18 inatuonyesha kwamba moyo wa watu tayari ulikuwa umezoea wazo la "vituo mbadala" vya ibada: vituo vinavyofanya kazi vizuri, lakini vimepoteza ukweli.
Kwa leo, swali linakuwa: Kristo ndiye Shilo wetu wa kweli. Je, tumeweka vituo vingine pembeni—ukabila, utaifa, udhehebu, chapa za huduma—vinavyoshindana naye kama kiini cha ibada na utambulisho wetu?
5.0 Matumizi kwa Maisha — Kulinda Kituo Katikati ya Dunia ya Makabila
5.1 Wakati Hadithi ya Kundi Inakuwa Kubwa Kuliko Hadithi ya Mungu
Wdani wanajisemea sana kuhusu "urithi wao" (Waam 18:1). Hawataki kupotea kama kabila. Hilo si baya; Biblia inajali juu ya familia, makabila na mataifa. Lakini hapa hadithi ya "sisi" imekuwa kubwa kuliko hadithi ya "Yeye".
Badala ya kuuliza, "Bwana ametuweka wapi, na anataka nini tufanye hapo?" wanauliza, "Ni wapi tunaweza kwenda ikawa rahisi na salama zaidi kwa ajili yetu?" Badala ya kufuata agizo la Mungu, wanatafuta tu nafasi nzuri kwenye ramani.
Leo inaweza kuonekana kama:
Kanisa linaloshindana na mengine kwa idadi na umaarufu, na kusahau ufalme wa Mungu.
Wakristo wanaotumia jina la Mungu kusukuma ajenda za kikabila au za kitaifa.
Huduma zinazojengwa zaidi kulinda "chapa" yetu kuliko kumuinua Kristo msalabani.
Waamuzi 18 inatuuliza: Hadithi yangu ya ndani ni ipi? Ni ya Yesu na ufalme wake, au ni ya "sisi" tu tukihifadhi nafasi yetu?
5.2 Viongozi wa Rohoni: Kuitwa Kabla ya Kuajiriwa
Kwa wachungaji, walimu, watumishi wa kiroho, huyu Mlawi ni onyo tulivu. Ni kweli, tunahitaji mishahara, nyumba, usalama. Lakini tukiacha mambo hayo yaongoze kila uamuzi, tutajikuta tunasonga kama yeye: kutoka Bethlehemu kwenda Mika, kutoka Mika kwenda Dani, kila hatua ikionekana "nafasi nzuri" zaidi, lakini ndani tunazidi kupoteza utiifu kwa Mungu (Wilcock 1992, 160–63).
Maswali ya kujiuliza yanaweza kuwa:
Je, mimi husikiliza wito wa ndani kwanza, au matangazo ya kazi kwanza?
Je, nipo tayari kukataa nafasi, hata ikiwa ni ya juu sana, kama inaniweka mbali na ukweli wa Neno la Mungu?
Je, ninajiona kama msimamizi wa kondoo wa Mungu, au kama mtaalam wa dini anayeuza huduma yake popote penye ofa nzuri?
Mungu hataki watumishi wake waishi katika umaskini wa kudumu, lakini pia hataki tuifunge mioyo yetu kwa mishahara kiasi cha kupoteza sauti yake.
5.3 Gharama ya Kuishi Kwa Urahisi Tu
Wdani wanafanya uamuzi wa urahisi: mji rahisi, ushindi rahisi, kuanzisha kituo kipya cha ibada bila kujiuliza kama ni mapenzi ya Mungu. Kwa muda mfupi, inaonekana wamefanikiwa. Wanapata nchi nzuri, mji wa jina lao, mfumo wa ibada unaofanya kazi.
Lakini mbegu wanazopanda zinaota baadaye kuwa mti wa sanamu unaoliangusha taifa (taz. 1 Fal 12:28–30; Hos 4:15–17). Wanachofanya kwa urahisi leo kinakua kuwa mzigo mzito wa kiroho kwa vizazi vijavyo.
Hata sisi tunaweza kuwa katika hatari ya kuchagua njia nyepesi kila mara:
Kuwa waangalifu ili tusiwakere watu wenye nguvu katika kanisa.
Kuepuka kusema ukweli mchungu kwa sababu unaweza kutugharimu marafiki au nafasi.
Kupanga mfumo wa kanisa kwa mtindo unaowakuna wafadhili, lakini usioufanya moyo wa Bwana uridhike.
Waamuzi 18 inatuita tujiulize: Je, nimefikia mahali ambapo nimechagua urahisi badala ya uaminifu?
5.4 Kurudi Kituoni — Kristo Kama Shilo Yetu wa Leo
Katikati ya harakati zote — msafara wa Dani, miungu ikibebwa, mji unachomwa, mji mpya unajengwa — kuna sentensi moja ya utulivu: "wakati wote nyumba ya Mungu ilipokuwa Shilo" (Waam 18:31). Ni kama Mungu anatuambia, "Wakati ninyi mnajenga vituo vyenu, Mimi bado nipo kwenye kituo nilichokichagua."
Kwa upande wetu, Shilo halisi si mji au hema tena. Ni Yesu Kristo: Neno lililofanyika mwili, kuhani mkuu wetu, hekalu la kweli ambalo ndani yake Mungu hukutana na mwanadamu (Yoh 1:14; Ebr 8–10; 1 Pet 2:4–6).
Hivyo Waamuzi 18 inakuwa mwaliko: tulete madhabahu zetu zote za ndani — vyama vyetu, alama zetu, kiburi chetu cha kikabila, hata taratibu za kanisa tulizozoea — tuziweke mbele ya msalaba. Tulipojenga "Dani" zetu pembeni, Bwana anatuita turudi Shilo, turudi kwa Kristo kwenye kituo, si ukingoni.
Maswali ya Tafakari
Unaona wapi ndani yako au katika jamii yako mienendo ya Dani — kuchagua kile kinachoonekana kufanya kazi kwa haraka badala ya kile ambacho ni utii wazi kwa neno la Mungu?
Je, kuna mahali ambapo umeanza kunusa harufu ya "ukabila" au "upande wetu", ukimgeuza Mungu kuwa sahihi ya mwisho juu ya mipango tuliyoijipangia tayari?
Kama wewe ni kiongozi au mtumishi wa kiroho, ni kipengele gani cha safari ya yule Mlawi kinakusumbua zaidi? Ni hatua gani moja unaweza kuchukua kurudishia uzito wa wito pungufu ya uzito wa ajira?
"Miungu" ipi maishani mwako ingeweza kuondolewa kwa siku moja — cheo, mali, heshima, huduma fulani — na ukajikuta unatamka maneno ya Mika, "Ni[ta]baki na nini tena?" Ingekuaje kuanza kumruhusu Kristo peke yake ndiye awe hazina isiyoweza kuibwa hapo?
Sala ya Mwitikio
Bwana Mungu,
Wewe waona ramani za makabila yetu, ishara zetu, majina ya koo na vyama vyetu. Waona pia jinsi tunavyokuwa wepesi kukutaja kwa midomo na wazito sana kukuuliza mapenzi yako.
Tusamehe pale tulipotumia jina lako kubariki mipango yetu ya urahisi, mahali tulipokuchora juu ya bendera za makabila yetu, badala ya kunyenyekea chini ya utawala wako.
Tusamehe pia mahali ambako kama Dani, tulitafuta kwanza nchi nzuri na urahisi wa ushindi, na tukasahau kuuliza kama wewe mwenyewe ulikuwa ukituita huko.
Kwa wale wanaohudumu kama viongozi na watumishi, Bwana, tusaidie tusitumbukie kwenye njia ya yule Mlawi — kufurahia zaidi "kupandishwa cheo" kuliko kukaa karibu na Neno lako. Turejeshe kwenye wito, si tu kwenye mikataba.
Yesu Kristo, Shilo wetu wa kweli, Kituo cha milele cha uwepo wa Mungu, utuvute tena karibu na wewe. Pale tulipojenga "Dani" zetu pembeni, mahali ambapo miungu ya chuma inawekwa katikati, njoo uivunje hiyo miungu kwa upendo na ukatuongoze tena kwenye msalaba wako.
Tufundishe kuishi kama watu wanaotafuta kwanza ufalme wako na haki yako, si tu hadhi ya kabila letu au jina la dhehebu letu.
Na pale tunapojikuta kama Mika, tukitazama rafu tupu za mazoea yetu ya dini, Tuonyeshe kwamba tulichopoteza hakikuwa wewe, kwamba bado upo, na kwamba unaweza kutujenga upya kwa msingi wa Kristo peke yake.
Katika jina la Yesu, Hazina isiyoweza kuibwa na Mfalme ambaye hafungwi na mipaka ya makabila, tunaomba. Amina.
Dirisha la Sura Inayofuata
Kuporwa kwa madhabahu ya Mika na uamuzi wa Dani kuijenga upya dini yao kwenye mji mpya vinatufikisha ukingoni pa hadithi ngumu zaidi. Kama sura 17–18 zimetuonyesha ibada ikipoteza kituo chake, sura 19–21 zitatufunulia jamii ikipasuka vipande vipande.
Waamuzi 19 — Mlawi, Mwanamke Aliyevunjiwa Heshima na Usiku wa Uovu Usiodhibitiwa.
Tutamfuata Mlawi mwingine katika safari ambayo inaanza kama kurudi nyumbani na kuishia kwenye usiku wa kutisha wa ukatili dhidi ya mwanamke mnyonge. Mwili wake uliovunjwa ndio utakaotumiwa kuamsha vita vya taifa zima. Maswali ya uongozi, uaminifu na ibada yatakutana hapa katika picha ya kutisha ya kile kinachotokea watu wa Mungu wanapofanya "kila mtu apendavyo machoni pake".
Bibliografia
Block, Daniel I. Judges, Ruth. New American Commentary 6. Nashville: Broadman & Holman, 1999.
Webb, Barry G. The Book of Judges: An Integrated Reading. Journal for the Study of the Old Testament Supplement Series 46. Sheffield: JSOT Press, 1987.
Wilcock, Michael. The Message of Judges: Grace Abounding. The Bible Speaks Today. Downers Grove, IL: InterVarsity, 1992.
Comments