Uchambuzi wa 1 Samweli 2 — Wimbo wa Hana na Kuanguka kwa Nyumba ya Eli: Mageuzi, Ufalme, na Mungu Anayepima Mioyo
- Pr Enos Mwakalindile
- 6 days ago
- 14 min read
Kuanzia wimbo wa mama hadi kuanguka kwa nyumba ya kuhani, Mungu anapandisha sauti ya wimbo wa siri: anapindua nguvu ya uongozi mwovu na kimya kimya anamwinua mfalme wake.
1.0 Utangulizi — Wakati Sifa Zinapofichua Uozo
1 Samweli 2 inatufanya tusimame kati ya vyumba viwili.
Katika chumba cha kwanza, yupo mwanamke aliyewahi kulia kimya kimya. Sasa anaimba kwa sauti. Hana, ambaye tumbo lake lilikuwa limefungwa na moyo wake umepondeka, sasa anamwimbia Bwana kwa ujasiri mbele za watu. Mabadiliko aliyopitia yanakuwa shairi la jinsi Mungu anavyoendesha dunia.
Katika chumba kingine, bado ndani ya hema ile ile ya Mungu, wana wa kuhani wanaiba sadaka za watu na kulala na wanawake wanaohudumu mlangoni pa hema. Uongozi uliopaswa kulinda uwepo wa Mungu unawanyonya watu wa Mungu.
Sura ya kwanza ilituonyesha machozi, nadhiri, na mtoto aliyerudishwa kwa Mungu. Sura ya pili inaonyesha nini kinatokea hadithi ya mtoto huyu inapowekwa upande kwa upande na kushindwa kwa uongozi uliopo. Miujiza ya siri ya Hana inakuwa lenzi ya kuipima hali ya taifa lote.
Katikati ya sura hii kuna mstari mmoja ambao ungeweza kuwa kichwa cha kitabu chote:
“Kwa kuwa Bwana ni Mungu wa maarifa, na matendo yapimwa naye” (1 Sam 2:3).
Wimbo wa Hana unatangaza kwamba Mungu anageuza hali za watu, na anapima mioyo na matendo. Sehemu iliyobaki ya sura hii inaonyesha mara moja jambo hilo: Hana anainuliwa; nyumba ya Eli inapimwa na kupatikana pungufu.
Sura hii inazua maswali mazito sana kwa maisha yetu na makanisa yetu:
Nini kinatokea neema ya ajabu ya Mungu katika maisha ya mtu mmoja inapofichua uvuguvugu na utepetevu wa wale wanaohudumu kanisani tayari?
Tunawezaje kuimba kwa uaminifu kuhusu Mungu anayepindua hali za watu, ilhali sisi wenyewe tuko ndani ya mifumo au taasisi ambazo huenda Yeye anataka kuipindua au kuihukumu?
Inamaanisha nini kwamba kauli ya kwanza ya “mfalme wake” na “mtu wake aliyetiwa mafuta” inatoka kinywani mwa mwanamke aliyewahi kuwa tasa, siyo aliyekuwa ukumbini mwa kifalme?
Wimbo wa Hana si barua nyepesi ya shukrani tu. Ni tetemeko la ardhi la kitheolojia. Sauti yake inapoinuka, msingi wa nyumba ya Eli unaanza kupasuka.
2.0 Muktadha wa Kihistoria na Kimaandishi — Wimbo kama Utangulizi, Nyumba Chini ya Hukumu
2.1 Wimbo wa Hana kama Utangulizi wa Kitheolojia
1 Samweli 2:1–10 si maombi binafsi tu. Ni wimbo uliowekwa kama muhtasari wa kitheolojia kwa simulizi lote la Samweli hadi Wafalme.
Wimbo huu unafanya kazi kama utangulizi wa tamthilia. Mada kuu ambazo baadaye zitaonekana kwa nguvu zaidi tayari ziko hapa kama mbegu: matukio ya hali za watu, ukuu wa Mungu juu ya uhai na mauti, na kuinuliwa kwa mfalme wake na mtiwa mafuta wake (Firth, 1–3, 6–7).
Wimbo unaanza katika ulimwengu wa karibu sana: “moyo wangu wamshangilia Bwana.” Lakini unafunguka hadi kiwango cha ulimwengu mzima: “Bwana atazihukumu ncha za dunia” (2:10). Kisha unatazama mbele: “Atampa mfalme wake nguvu, ataipandisha pembe ya mtiwa mafuta wake.” Hivyo, hadithi inaanza na mtoto mikononi mwa Hana, lakini wimbo unamalizia na kiti cha enzi mbele ya macho.
Kwa mtazamo wa uandishi, sura ya 2 inamalizia kifungu kilichoanza 1:1. Muundo unaenda kutoka huzuni ya Hana (1:1–8), hadi nadhiri na kuzaliwa kwa Samweli (1:9–28), hadi wimbo wa Hana (2:1–10), halafu kurudi kwenye maisha ya kila siku ya Shilo ambako Samweli anakua na nyumba ya Eli inaoza (2:11–36). Hili linageuza 1 Samweli 1–2 kuwa mlango wa kitheolojia kwa kitabu kizima: jinsi tunavyousikia wimbo wa Hana ndivyo tutakavyosoma kila kinachofuata (Firth, 1–3).
2.2 “Mfalme Wake” na “Mtiwa Mafuta Wake” — Ufalme Unatangazwa Kabla ya Mfalme Kuonekana
Katika 1 Samweli 2:10 mara ya kwanza Agano la Kale linamtaja wazi “mtiwa mafuta” katika muktadha wa kifalme. Hapa neno mashiaḥ linaelekezwa kwa mfalme anayekuja (Baldwin, 58–60).
Watafiti wanajadili kwamba mstari huu ulitungwa awali kabla ya enzi ya kifalme au uliumbwa upya baada ya kuimarika kwa ufalme wa Daudi. Lakini kwa mtazamo wa simulizi, matokeo ni yale yale: ufalme katika Samweli unawekwa wazi tangu mwanzo kuwa ni mradi wa Mungu mwenyewe, si matokeo ya tamaa ya watu. Dalili ya kwanza ya mtiwa mafuta wa kifalme haitoki ikulu, bali inatoka kinywani mwa mwanamke aliyekuwa hana nguvu yoyote zaidi ya maombi.
Kwa picha ya N. T. Wright ya Biblia kama tamthilia yenye hatua nyingi, wimbo wa Hana uko kwenye pazia la kwanza la hatua mpya. Jukwaa bado ni dogo—familia moja, hema moja—lakini maandishi tayari yanaashiria mfalme ajaye, na hata zaidi, aina ya Masihi ambaye atabeba mapinduzi haya katika kiwango cha dunia yote (Wright, 121–25).
2.3 Kutoka Wimbo Hadi Hukumu — Jinsi Sura Ilivyojengwa
Sura ya 2 inasonga kwa vishindo. Inajongea kati ya sifa na kufichuliwa kwa dhambi, kati ya baraka na hukumu:
2:1–11 – Wimbo wa Hana: Wimbo wa mapinduzi na tumaini la kifalme.
2:12–17 – Dhambi za Wana wa Eli: Makuhani wanaotumia ibada kujinufaisha.
2:18–21 – Huduma ya Samweli na Uzazi Unaendelea kwa Hana: Mtoto aliyevaa josho la kitani akiendelea kutumikia.
2:22–26 – Karipio Dhaifu la Eli na Ukuaji wa Samweli: Kuhani mzee aliyechoka, wana jasiri katika dhambi, na mtoto anayekua katika kibali.
2:27–36 – Unabii Dhidi ya Nyumba ya Eli: “Mtu wa Mungu” anatangaza kuanguka kwa ukoo wa Eli na kuja kwa kuhani mwaminifu atakayesimama mbele za mtiwa mafuta milele.
Hata muundo wa sura unatembea kwa mapigo ya wimbo wa Hana: Mungu anawashusha wanaotumia vibaya mambo matakatifu, na kwa upole anasogeza mbele mpango wake kupitia watu wanaoonekana wadogo.
Unabii dhidi ya nyumba ya Eli (2:27–36) hauishii kwa familia yao ya karibu tu. Unaangalia mbele, unaashiria siku ambayo ukoo wa Eli utaondolewa na ukuhani uweke mizizi katika uchaguzi wa Mungu, siyo tu urithi wa kifamilia (Baldwin, 58–60; McCarter, 1 Sam 2:27–36).
2.4 Maskani ya Shilo Chini ya Uchunguzi
Shilo, ambako sanduku la agano lilikaa kabla ya kutekwa (1 Sam 4), lilifanya kazi kama kituo kidogo cha kifalme na cha ibada. Eli anakaa kwenye kiti karibu na mwimo wa mlango wa nyumba ya Bwana, kama mfalme mdogo anayekalia kiti mlangoni pa uwepo wa Mungu. Sadaka za watu zinapita mikononi mwa familia yake.
Lakini 1 Samweli 2 inasisitiza jambo moja: Mungu haridhishwi kwa sababu mtu ana cheo au mavazi ya kikuhani tu. Sura hii inashikilia mambo mawili kwa pamoja:
Ni kweli kwamba Mungu alichagua nyumba ya Eli kuhudumu kama makuhani (2:27–28).
Lakini uchaguzi huo hauwalindi wanapowaheshimu watoto wao zaidi kuliko Mungu (2:29).
Maskani ya Shilo iko chini ya uchunguzi wa mbingu. Wimbo wa Hana ndiyo sauti juu yake; nyumba ya Eli ndiyo kisa kinachoangaliwa.
3.0 Kutembea Ndani ya Maandiko — Wimbo, Wana, na Hukumu Kutoka kwa Mungu
3.1 1 Samweli 2:1–11 — Wimbo wa Mama Wenye Mtazamo wa Ufalme
Maombi ya Hana yanaanza na “mimi,” na yanapomalizika yako kwa “mfalme wake.” Mstari wa kwanza na wa mwisho unatuonyesha safari kutoka kwa furaha binafsi hadi hukumu ya dunia nzima.
“Moyo wangu wamshangilia Bwana; pembe yangu imeinuliwa katika Bwana” (2:1).
Wimbo huu umejaa picha zenye nguvu:
“Pembe yangu imeinuliwa” – Katika ulimwengu wao, pembe ya mnyama ilikuwa picha ya nguvu na heshima. Mungu ameinua pembe yake. Mwanamke aliyekuwa amepinda kwa huzuni sasa anasimama wima.
“Kinywa changu kimefunguliwa juu ya adui zangu” – Hii si kejeli ya kibinafsi tu. Ni sauti ya mtu aliyeona Mungu akipindua dhihaka za Penina na za wengine kama yeye (tazama 1:6–7).
Halafu wimbo unapanuka hatua kwa hatua:
Mungu ni mtakatifu na wa kipekee (“Hakuna aliye mtakatifu kama Bwana,” 2:2).
Mungu ndiye anayepima maneno na matendo (“Bwana ni Mungu wa maarifa, na kwa yeye matendo yapimwa,” 2:3).
Anageuza hali: anaua na kufufua, anashusha hadi Sheoli na kuinua tena (2:6).
Anawainua maskini kutoka mavumbini, na kuwaketisha pamoja na wakuu (2:8).
Mstari wa 5 unageuza hadithi ya Hana kuwa mfano wa mapinduzi:
“Yeye aliyekuwa tasa amezaa wana saba, naye aliye na wana wengi amedhoofika.”
Hana hajazaa saba kihesabu wakati huu, lakini “saba” ni picha ya utimilifu. Ujumbe ni kwamba Mungu anamchukua yule anayeonekana mtupu na kumjaza kesho; na yule anayejivuna katika wingi wake anashushwa.
Hatimaye, wimbo unatazama mbele na mbali:
“Bwana atazihukumu ncha za dunia; atampa mfalme wake nguvu, ataipandisha pembe ya mtiwa mafuta wake” (2:10).
Kile kilichoanza kama shukrani ya mwanamke mmoja sasa kinapenya hadi ncha za dunia na kugusa moyo wa historia. Hana sasa anasimama kama mtangazaji wa kinabii wa ufalme wa Mungu.
Si ajabu kwamba wakati Mariamu anaimba katika Luka 1, Wimbo wake wa Magnificat (Kukuzwa) unasindikizana na sauti ya Hana: Mungu anatawanya wenye kiburi, anashusha wenye vyeo, anawainua wanyenyekevu. Wimbo wa Hana ni dirisha la mapema sana linalotuonyesha “siasa” tofauti za ufalme wa Mungu.
3.2 1 Samweli 2:12–17 — Wana Wasiomjua Bwana
Mara ghafla muziki unakatika katika mstari wa 12:
“Basi wana wa Eli walikuwa watu waovu; hawakumjua Bwana.”
Neno “watu waovu” kwa Kiebrania ni “wana wa Beliali”—watu ambao maisha yao yanapinga mapenzi ya Mungu. Hawana shida kuila nyama ya sadaka, japokuwa mioyo yao haimjui Mungu wa sadaka hizo.
Dhambi yao ni nzito kwa sababu inatendeka katikati ya ibada:
Watu wanapokuja na sadaka, watumishi wa makuhani wanachukua nyama kabla ya mafuta kuchomwa kwa Bwana, kinyume kabisa na torati ya dhabihu (tazama Lawi 3:3–5; 7:28–36).
Mtu akipinga, wanatishia kutumia nguvu: “Hapana, lazima utupe sasa; la sivyo nitaitwaa kwa nguvu” (2:16).
Mwandishi anatoa hukumu kali:
“Dhambi ya vijana hao ilikuwa kubwa sana mbele za Bwana; kwa kuwa watu walidharau sadaka ya Bwana” (2:17).
Mahali ambapo watu walipaswa kuonja uzito na uzuri wa uwepo wa Mungu, sadaka inageuzwa kuwa njia ya kulisha tamaa za makuhani. Mambo matakatifu yanageuzwa kuwa chakula cha tamaa za kibinafsi.
3.3 1 Samweli 2:18–21 — Joho la Kitani kwa Mtoto na Hadithi Kubwa
Hapo kati ya uovu huu, kamera inarudi kwa Samweli:
“Lakini Samweli alikuwa akimtumikia Bwana mbele ya Eli; naye alikuwa mtoto, amevaa naivera ya kitani” (2:18).
Naivera ya kitani ilikuwa vazi la kikuhani. Hivyo tunaona picha ya mtoto mdogo, amevaa vazi la ukuhani lililofumwa kwa ajili yake, akihudumu mahali ambapo watu wazima wanamkosea Mungu.
Hana anaendelea kumtembelea kila mwaka, akimletea vazi jipya kila safari (2:19). Maandiko yanatuambia pia kwamba Eli anawabariki Elikana na Hana, na Bwana anampatia watoto wengine watatu wa kiume na wawili wa kike (2:20–21). Aliyemtoa mtoto wake wa kwanza kwa Mungu anazidi kupewa uzazi na baraka.
Kisha tunasikia sentensi rahisi lakini nzito:
“Lakini huyo mtoto, Samweli, akazidi kukua mbele za Bwana” (2:21).
Wakati wana wa Eli wanakua katika uasi, Samweli anakua katika uwepo wa Bwana. Kesho ya uongozi wa Israeli haipo kwa makuhani wanaokaa mlangoni, bali kwa mtoto anayehudumu kimya kimya ndani ya hema.
3.4 1 Samweli 2:22–26 — Karipio Dhaifu, Mioyo Migumu, na Mtoto Anayekua katika Kibali
Hadithi inarudi tena kwa Eli.
Sasa ni mzee sana. Anasikia kila kitu wanachofanya wanawe. Sio tu kutumia vibaya sadaka, bali pia kulala na wanawake waliokuwa wakihudumu mlangoni pa hema ya kukutania (2:22).
Anawaonya kwa maneno mazito ya kitheolojia:
“Mtu akimkosa mtu mwingine, Mungu ataamua juu yake; lakini mtu akimkosa Bwana, ni nani atakayemwombea?” (2:25).
Maneno yake ni ya kweli, hata ya kina. Lakini hatua zake ni dhaifu. Anazungumza, lakini hafanyi mageuzi. Anaona madhara, lakini haondoi wanawe ofisini. Anajua wanafanya watu wa Mungu wakose, lakini haingilii kwa uthabiti (2:24).
Halafu tunasikia mstari wa kutisha sana:
“Lakini hawakuisikia sauti ya baba yao; kwa kuwa Bwana alikuwa amekwisha kukusudia kuwaua” (2:25).
Maandiko yanashikilia mambo mawili. Wana wa Eli wanakataa kusikiliza. Lakini pia kuna hukumu ya Mungu tayari imeamuliwa. Mioyo yao imejifunga kabisa kwa njia yao wenyewe hadi hata onyo la mwisho haliwageuzi.
Kisha tena mwandishi anarudi kwa Samweli:
“Na yule mtoto, Samweli, akazidi kukua akapata kibali kwa Bwana, na kwa watu pia” (2:26).
Maneno haya yanatukumbusha maelezo ya Luka kuhusu Yesu (Luka 2:52). Katikati ya uongozi uliopotoka, Mungu anamkuza mtoto anayekua sawasawa, katika kimo na katika kibali.
3.5 1 Samweli 2:27–36 — Mtu wa Mungu na Hukumu juu ya Nyumba ya Eli
Katika hali hii ya mvutano, “mtu wa Mungu” asiyejulikana kwa jina anaingia na kuleta unabii mzito.
Kumbusho la wito (2:27–28) – Mungu anamkumbusha Eli kwamba kwa neema alimchagua yeye na nyumba ya baba yake kuwa makuhani, kutoa sadaka, kuvaa naivera, na kula sehemu ya sadaka. Ukuhani ni zawadi, si haki ya kuzaliwa.
Kufichuliwa kwa dhambi (2:29) – Eli anakemewa kwa kuwaweka wanawe juu kuliko Mungu, na kufaidika na sehemu bora ya sadaka wanazochukua kwa nguvu kutoka kwa watu.
Kanuni ya heshima na dharau (2:30) – Mungu anatangaza kanuni ambayo itapita kwenye Samweli na hata zaidi: “Wanaoniheshimu nitawaheshimu, na wanaonidharau watadharauliwa pia.”
Hukumu iliyo wazi (2:31–34) – Hakutakuwa na mzee katika nyumba ya Eli. Wataona taabu mahali walipotumaini kuona baraka. Ishara ya hukumu itakuwa kifo cha wana wawili wa Eli katika siku moja (itakamilika katika 1 Samweli 4:11).
Tumaini la baadaye (2:35–36) – Mungu atauondoa ukoo huu, na atainua “kuhani mwaminifu” atakayefanya sawasawa na moyo na nia ya Mungu, na atakayesimama mbele ya “mtiwa mafuta” wake daima. Wale wa ukoo wa Eli watalazimika kuomba nafasi ndogo katika ukuhani ili wapate mkate.
Watafiti wanaunganisha ahadi ya “kuhani mwaminifu” na Samweli aliye karibu—anayesikia na kuitikia sauti ya Mungu kwa uaminifu. Pia wanaiona ikielekea kwa Sadoki na uzao wake, ambao baadaye watakuwa makuhani mjini Yerusalemu badala ya nyumba ya Eli (tazama 1 Wafalme 2:26–27, 35). Lengo la simulizi ni wazi: Mungu hatawaacha watu wake mikononi mwa viongozi wasio waaminifu. Atawahukumu, na atainua watumishi wanaoendana na moyo wake (McCarter, 1 Sam 2:27–36).
Unabii huu unafunga mlango kwa wazo kwamba cheo cha kikuhani ni haki ya milele bila masharti. Wito ni wa kweli; lakini uwajibikaji pia ni wa kweli.
4.2 Ufalme na Ukuhani Chini ya Mwanga wa Wimbo wa Hana
Mstari wa 10 unaleta mada ya ufalme na upako moja kwa moja chini ya kanuni ya mageuzi ya Hana. Kabla ya Israeli kusema, “Tuwekee mfalme juu yetu,” Mungu tayari ametangaza aina ya mfalme atakayempa nguvu: mfalme ambaye nguvu yake inatoka kwa Bwana, ambaye pembe yake Mungu mwenyewe ataipandisha.
Wakati huohuo, unabii wa mwisho wa sura unaleta ukuhani chini ya mwanga ule ule. Makuhani wanatakiwa kutumika “sawasawa na moyo na nia” ya Mungu (2:35), si kwa tamaa zao. Mahali ambapo ukuhani na ufalme vinawiana na tabia ya Mungu, Yeye huviimarisha; lakini vinapopotoka, Yeye huviangusha.
Baadaye katika Samweli na Wafalme, mvutano huu utaendelea kujitokeza. Wengine kama Daudi katika nyakati nzuri watatembea sehemu ya maono ya Hana. Wengine kama wana wa Eli, au wafalme wanaofuata sanamu, watapimwa na kupatikana pungufu. Wimbo wa Hana unakuwa kama sauti ya muda mrefu ya kukemea na kutia tumaini: Mungu hataachia hatima ya watu wake mikononi mwa viongozi waliopotoka.
4.3 Eli: Mtu wa Kawaida, Mwenye Mchanganyiko wa Wema na Udhaifu
Eli si mhalifu wa kutisha. Anambariki Hana. Anatambua kazi ya Mungu kwa Samweli. Anazungumza vizuri kuhusu uzito wa dhambi na maombezi.
Lakini pia anaruhusu uovu uendelee nyumbani mwake. Anaiona dhambi, lakini haonyeshi kuichukia. Anajua wanawe wanawafanya watu wamkoseshe Mungu, lakini hawaondoi (2:24).
Huu ndio mzigo kwa viongozi wa kiroho leo. Tafakari nzuri na moyo wa kichungaji havitoshi kama hatuwalindi walio dhaifu. Mungu anasema kupitia “mtu wa Mungu”: “Wanaoniheshimu nitawaheshimu.” Kauli hiyo inavunja udhuru wote wa kujificha nyuma ya urafiki, ukoo, au cheo.
4.4 Kuhani Mwaminifu na Mtiwa Mafuta wa Kweli
Ahadi ya “kuhani mwaminifu” atakayesimama mbele ya mtiwa mafuta wa Bwana milele inavuka mipaka ya simulizi ya karibu.
Katika hatua ya karibu, Samweli anasimama kama kuhani-nabii anayemsikia Mungu wakati nyumba ya Eli haimsikii.
Katika historia ya baadaye ya Israeli, nyumba ya Sadoki inakuwa ukuhani ulio imara unaohudumu pamoja kwa mfululizo wa wafalme wa Daudi.
Katika upeo mpana wa Biblia nzima, ukuhani na ufalme vinakutana katika Yesu: Kuhani Mkuu mwaminifu na Mfalme aliyepewa mamlaka.
Wimbo wa Hana, unabii dhidi ya nyumba ya Eli, na ahadi kwa Daudi katika 2 Samweli 7, vinachora mstari wa tumaini: Mungu atainua viongozi—na hatimaye Kiongozi mmoja—ambaye moyo wake utaendana kabisa na moyo wa Mungu, na kupitia yeye mageuzi ya ufalme wa Mungu yatakuwa ya milele.
4.5 Huduma ya Uongo na Huduma ya Uaminifu — Ulinganisho
Ili kuona vizuri tofauti ya sura hii, tuweke aina hizi mbili za huduma kila moja kando ya nyenzake:
Kipengele | Hofni na Finehasi — Huduma ya Uongo | Hana na Samweli — Huduma ya Uaminifu |
Msimamo mbele za Mungu | Wanadhalilisha sadaka za Bwana (2:17) | Wanapokea kila kitu kama neema, wanajibu kwa sifa na kujitoa (2:1–2; 1:27–28) |
Matumizi ya mamlaka | Wanachukua kwa nguvu; wanatisha wanaoabudu (2:16) | Wanatoa kile walichoomba; wanatumikia kimya kimya katika nyumba ya Mungu (1:28; 2:18) |
Uadilifu wa maadili ya mwili | Wanatumia vibaya waliopo hemani kwa tamaa zao (2:22) | Wanakua katika kibali cha Mungu na cha watu (2:26) |
Mwitikio kwa onyo | Mioyo migumu; hawasikii sauti ya baba yao (2:25) | Mioyo inayosikia; Hana anarekebisha maisha yake kwa nadhiri, Samweli atasema, “Sema, kwa kuwa mtumishi wako anasikia” (3:10) |
Urithi | Nyumba inakatwa; hakuna mzee, hatima yao inaporomoka (2:31–34) | Uzazi unaendelea na nafasi ya kipekee katika mpango wa ufalme wa Mungu (2:21; 3:19–21) |
Mungu anayepima mioyo hafurahishwi na sura ya nje tu. Aina mbili za huduma zinaweza kusimama katika jengo lile lile la ibada; lakini ni moja tu itakayobeba baraka yake kwenda kesho.
5.0 Matumizi ya Maisha — Kuimba kwa Uaminifu, Kuongoza kwa Uaminifu, Kuamini kwa Uaminifu
5.1 Kujifunza Kuimba Kabla Kila Kitu Hakijatengenezwa
Hana anaimba kabla mambo yote hayajarekebishwa Israeli. Makuhani bado ni waovu. Hema bado imechafuka. Mtoto wake anakaa mbali na nyumbani.
Lakini bado anaimba.
Kwa maisha yetu, hilo linaweza kumaanisha:
Kuchagua kumshukuru Mungu kwa mageuzi tuliyoyaona tayari, hata kama maumivu mengine bado yapo
Kutamka kwa ujasiri sifa ya Mungu katika ibada, hata pale ambapo makanisa au viongozi wetu hawajalingana na sifa hiyo bado.
Sifa ya kweli si kufumba macho unapoimba kwa hisia. Ni aina ya kilio kinachoelekezwa upande sahihi. Ni kusimama na Hana na kutangaza kwamba Mungu ndiye anayewainua wanyenyekevu na kupima matendo ya kila mtu, hata ya walio “nyuma ya madhabahu.”
5.2 Kulinda Sadaka — Fedha, Miili, na Imani ya Watu
Hofni na Finehasi wanakumbusha kwamba “sadaka za Bwana” leo si pesa tu. Ni pia miili ya watu, muda wao, hadithi zao, na imani yao.
Popote ambapo viongozi wa Kikristo:
wanatumia vibaya pesa za huduma kwa manufaa yao,
wanatumia mamlaka ya kiroho kushinikiza wengine kimwili, kihisia, au kingono,
au wanawageuza wanaokuja kumtafuta Mungu kuwa ngazi za kujijenga wao,
basi hapo tunakuwa kana kwamba tumerudi moja kwa moja katika 1 Samweli 2.
Sura hii inatuita kuweka ulinzi mkali kuzunguka vile vilivyo takatifu—ufuatiliaji wa wazi wa fedha, mipaka iliyo wazi kati ya viongozi na wanaohudumiwa, uongozi unaowajibika, na tamaduni za kanisa zinazolinda walio dhaifu badala ya kuishia kutoa maonyo.
5.3 Kuwalea Watoto Katika Mazingira Matakatifu
Eli alileta watoto katika mazingira matakatifu, lakini hawakumjua Bwana. Hana alimkabidhi mtoto wake kwa nyumba ya Mungu, na Maandiko yanaonyesha jinsi alivyoendelea kuwa sehemu ya malezi yake—ziara za kila mwaka, mavazi aliyomshonea, maombi yake.
Kwa wazazi, walezi, na walezi wa kiroho, kuna faraja na changamoto hapa:
Huwezi kuutawala moyo wa mtoto. Hata onyo la Eli halikubadilisha mioyo ya wanawe.
Hata hivyo, bado unaitwa kumheshimu Mungu kuliko wana wako, kukataa kulinda mifumo mibaya kwa sababu tu ni ya “familia.”
Unaweza, kama Hana, kuendelea “kushona mavazi madogo ya imani”—maombi ya kila siku, usomaji wa Maandiko, mazungumzo ya wazi, na mfano wa maisha—yanayomwandaa mtoto kumsikia Mungu wakati utakapotimia.
5.4 Kuzingatia Kwa Umakini Kanuni Hii: “Wanaoniheshimu Nitawaheshimu”
1 Samweli 2:30 ni ahadi na onyo katika mstari mmoja. Ni neno la kuandikwa mahali pa kuonekana.
Kumheshimu Mungu ni zaidi ya kusema tu maneno mazuri. Ni kumchukulia kwa umakini wa kweli katika maamuzi yetu, hasa tunapojua kwamba itatugharimu:
kumheshimu Mungu kwa kusema kweli hata pale uongo ungeulinda umaarufu wetu,
kumheshimu Mungu kwa kukabiliana na dhambi ndani yetu au katika mazingira yetu badala ya kugeuza uso,
kumheshimu Mungu kwa kuchagua uaminifu usioonekana kuliko mafanikio yanayoonekana.
Ahadi si kwamba hatutapitia mateso. Bali ni kwamba katika hesabu ya Mungu, hakuna tendo la kumheshimu litakalopotea. Anaona. Anakumbuka. Katika wakati wake, anatuinua.
5.5 Kumwamini Mungu Katikati ya Taasisi Zilizo Pinda
Hana anamwacha mtoto wake katika hema ambayo uongozi wake umeharibika. Anamwamini Mungu zaidi ya anavyowaogopa wana wa Eli. Mungu, kwa upande wake, anaonyesha kwamba anaweza kuihukumu nyumba iliyo potoka na bado kumlinda mtoto aliyeitwa.
Wakristo wengi leo wamechoshwa na visa vinavyotokea katika makanisa na taasisi za Kikristo. 1 Samweli 2 haitutaki tufumbie macho wala kuwa waaminifu bila kufikiri.
Lakini inatualika:
kutokumchanganya Mungu na kushindwa kwa watumishi wake,
kutaja wazi uovu unaotendeka, na pale inapowezekana kuchukua hatua kuwalinda waliojeruhiwa,
na bado kuamini kwamba Mungu anaweza kuinua viongozi wapya, jumuiya mpya, na mifumo mipya ya uaminifu.
Mpango wa Mungu haujafungwa ndani ya nyumba moja, hata kama ni ya muda mrefu kiasi gani.
6.0 Maswali ya Tafakuri
Ni mstari gani katika wimbo wa Hana (2:1–10) unaogusa sana msimu uliopo wa maisha yako, na kwa nini?
Umeona au kupitia wapi jambo linalofanana na matumizi mabaya ya sadaka za Bwana kama ya Hofni na Finehasi—iwe inahusiana na fedha, miili, au mamlaka ya kiroho? Sura hii inakutia moyo kuchukua hatua gani?
Kwa njia zipi unajiona ukiwa kama Eli—unaona kinachokosewa, lakini unaogopa au unasita kutenda? Kumheshimu Mungu kuliko “wana” kungeonekana vipi katika hali yako?
Kama wewe ni mzazi, mlezi, au mwalimu wa kiroho, ni “mavazi madogo” gani ya imani unaweza kushona kwa makusudi katika maisha ya wale uliokabidhiwa wiki hii?
Ahadi hii, “Wanaoniheshimu nitawaheshimu,” inaweza kuelekezaje uamuzi mmoja wa vitendo unaopaswa kufanya sasa?
7.0 Sala ya Mwitikio
Mungu uliye Mpima Mioyo,
Ulisikia vilio vya kimya vya Hana na ukavigeuza kuwa wimbo unaoendelea hadi leo. Uliyaona mambo ya siri ya wana wa Eli, na ukatuma neno ambalo nyumba yao haingeweza kulikwepa.
Wewe hufurahishwi na vyeo tu, wala na mavazi ya kikuhani, wala na viti vilivyowekwa karibu na mlango wa nyumba yako, ao na mikono inayogusa mambo matakatifu bila hofu ya jina lako.
Tunaomba:
Pima mioyo yetu. Fichua ndani yetu chochote kinachodharau sadaka yako— uchoyo, maelewano ya kimya na dhambi, au urahisi wa kulinda jina letu kuliko jina lako.
Tufundishe kukuheshimu wakati hakuna anayetuangalia, wakati kusema kweli kutatugharimu, wakati kutoa kile tunachokipenda kutatuuma.
Kwa walioumizwa na huduma ya uongo, kuwa karibu, uponye, na utetee. Kwa wanaohudumu kwa uaminifu mahali pasipojulikana, watie nguvu, uwatie moyo, uinue vichwa vyao.
Inua katika kizazi chetu makuhani na wachungaji waaminifu, viongozi wenye mioyo inayodunda sambamba na moyo wako, wanaotembea mbele ya Mtiwa Mafuta wako kwa uadilifu na furaha.
Bwana Yesu, Wewe Kuhani Mkuu mwaminifu na Mfalme uliyewekwa mafuta, achilia mageuzi makuu ya ufalme wako yaanze tena ndani yetu: shusha kiburi chetu, inua sehemu zilizo chini ndani ya mioyo yetu, na fanya maisha yetu yawe wimbo wa kimya unaopatana na wimbo wa Hana.
Amina.
8.0 Dirisha la Sura Inayofuata
Neno la Bwana limekuwa adimu. Maono si ya kawaida. Uongozi umeshindwa. Lakini yule mtoto aliyevaa naivera ya kitani bado anakua.
1 Samweli 3 — Kuhani Anayelala, Mtoto Anaamka, na Neno la Kwanza la Enzi Mpya.Tutasikiliza Mungu akivunja ukimya, akimwita Samweli usiku kwa jina lake, na tutaona jinsi neno linalohukumu nyumba ya Eli linavyomfanya Samweli awe nabii anayeaminika kwa Israeli yote.
9.0 Bibliografia
Baldwin, Joyce G. 1 and 2 Samuel. Tyndale Old Testament Commentaries. Leicester: Inter-Varsity Press, 1988.
Firth, David G. 1 & 2 Samuel: A Kingdom Comes – An Introduction and Study Guide. T&T Clark Study Guides to the Old Testament. London: T&T Clark, 2019.
McCarter, P. Kyle, Jr. I Samuel: A New Translation with Introduction, Notes and Commentary. Anchor Bible 8. Garden City, NY: Doubleday, 1980.
Wright, N. T. Scripture and the Authority of God. London: SPCK, 2005.
Seventh-day Adventist Bible Commentary. Vol. 2. Washington, DC: Review and Herald, 1954.
Comments